Ansiklopedi bir kültürün tapu kütüğü, yani tesbit ve tes­cilidir. Hattâ bundan da öte "müfredat"ı... Türk-İslâm medeniyetinin temeli olan millî kültürümü­zün "ansiklopedi" mânâsında bir "müfredat"ı yoksa bu­na ne denir?..

Geçmişte "İslâm Ansiklopedisi" adıyla bir "tercüme'' yayınlamışız. Bize ait kültür unsurlarının tesbit, tescil ve müfredatını "yabancı"lara bırakmışız. Eloğlu bize bir hiz­met yapmışsa, bunu kara gözümüz, kara kaşımız için mi yapar?.. Elbet kendine göre bir hesabı olacak. İşte burada da o olmuş. Millî kültürümüzün "temel" ve köşetaşları üze­rine yanlış, kasıtlı değerlendirmeler yapılmış. Herkesin farkına varamayacağı ince-kurnaz yanlışlar... Ansiklopedi kül­türünden derine inemeyen hepimiz bu kasıtlı kurnazlıkların ağına düşmüşüz.

Biz buna mahkûm muyuz?.. İşte T.Diyanet Vakfı bunun cevabını aramış ve bulmuş. Bir ansiklopedi hazırlamayı plânlamış. 8 yıllık bir çalışmadan sonra iş müesseseleşmiş. Ge­nel müdürlüğü, müşavere heyeti, ilim heyeti gibi birimleri olan bir büyük müessese haline gelmiş.

ANSİKLOPEDİ MEZARLIĞI

Kitaplığımda mevcut ansiklopedileri saydım, tam tamı­na 14 çeşit. Bu ansiklopedi merakı nereden geliyor? İşte bu boşluktan... Arıyoruz, fakat bulamıyoruz. Bu çeşit çeşit ansiklopedilerin hemen hepsi birbirinin kopyası... Zira an­siklopedi hazırlama işi, gerçekten de bir büyük iş... Göstermelik ansiklopediler furyasının bizi tatmin etmemesi bun­dan olmalı...

Türk milleti olarak bir büyük noksanımız var: Millî kül­türümüzün henüz bir envanteri yapılmamış... Binlerce yıl­lık gelenekli kültür derinliğimiz bir yana, üzerinde yaşadı­ğımız topraklarda bile birkaç kere yön değiştirmişiz. "Göçebe" kültüründen "imparatorluk" kültürüne geçmiş; oradan da değişik kökenli "Batı kültürü"ne adapte olma seferberliğine çıkmışız... Bu hızlı-sert kültür alaborası kar­şısında neyin bizim, neyin elin olduğu henüz belli değildir. Fevkalâde hassas bir coğrafya üzerinde inişli çıkışlı istikrarsızlığımızın sebebi budur. Her 10 yılda bir askerî onarıma alınmamızın, bir insan ömründe 3 defa anayasa değiştir­mek zorunda kalışımızın temelinde işte bu envanter ve müf­redat yokluğu yatar.

BİR YENİ ADIM, BİR ÜMİT

Kültür istilâsı bugün basılı, sesli, görüntülü yayınlar, özellikle de kalıcı ansiklopediler vasıtasıyla yapılıyor. T.Di­yanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi bu konuda bir yeni adım, bir ümittir.

Eser, hiç kimsenin vazgeçemeyeceği bir müracaat külliyatı olacaktır. Bu sebeple, bugünki dağıtım ve tiraj ne olursa olsun, ileride meydana çıkacak yoğun talep bugünden değerlendirilmeli; yeni baskılar göze alınmakla birlikte, gerekli stok şimdiden yapılmalıdır.

T.Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi hakkındaki tek te­reddüt, tamamlanmasının uzun yıllar kanaatidir. Or­talıkta "20" yıl, "22" yıl sözleri dolaşıyor. Ansiklopedi ida­resi ise bu tahminleri yarıdan da aza indireceklerini, yayı­na hız vereceklerini belirtiyorlar.

T.Diyanet Vakfı’nın bu himmeti Türk okuyucusunun ve kamuoyunun malı olmuştur. Müesseseyi yönetenler, kamu­oyunun beklentilerini gözardı etmemeliler, "kalite" ve "sür’at" başbaşa yürümeli...

Ergun GÖZE ile başlayıp Ahmet GÜRTAŞ'la devam edenve bugün artık meyvelerini vermeye başlayan himmeti teb­rik ediyorum.